اشعار میرزامأذون قشقایی با الفبای لاتین
نویسنده: جعفر عیوضی یادکوری
سال چاپ: ۱۳۹۴
تعداد صفحات: ۲۲۴
محمد ابراهیم متخلص به مأذون، از شاعران نامور ترکان جنوب ایران بین سالهای ۱۲۰۹ الی ۱۲۷۴ هجری شمسی در ایل قشقایی و در جغرافیای امروزی استانهای فارس و اصفهان و بوشهر زندگی می‌کرد. دوره زندگی وی دقیقاً منطبق با دوره ناصرالدین‌شاه قاجار است. پدر این شاعر از سادات لُر تیره شیخ‌هابیل کهگیلویه و مادر ایشان از تیره قادرلو قشقایی است. از این شاعر خطه جنوب کشور، غزلیات عاشقانه و عرفانی متعددی به زبانهای ترکی، فارسی، لری و لاری به یادگار مانده است. دیوان اشعار وی پس از در گذشت او، چندین بار گردآوری شده است، لیکن در سیر حوادث تاریخی معاصر مانند جنگ جهانی اول و دوم از بین رفته است. آخرین نسخه دیوان وی در بمباران خانه ملک منصورخان در برلین توسط متفقین از بین می‌رود. پس از خاتمه جنگ جهانی دوم، معین دفتر قهرمانی ابیوردی منشی ایلخان قشقایی، با ترغیب ملک منصورخان قشقایی، اقدام به گردآوری مجدد اشعار وی می‌نماید. در سال ۱۳۶۷ شهباز شهبازی با استفاده از نسخه معین دفتر قهرمانی و نسخ خطی دیگر، اقدام به تألیف مجدد و چاپ کتاب اشعار ایشان و دیگر شعرای قشقایی نمودند.
اشعار میرزا مأذون در برگیرنده مضامین اخلاقی، مدح پیامبر اسلام(ص) و حضرت علی(ع)، حوادث و رویدادهای تاریخی دوره زیست شاعر است. از مهمترین حوادث آن دوره می‌توان به جنگ هرات با انگلیسی‌ها در سال ۱۲۷۳ شمسی اشاره کرد که قشقایی‌ها هم در این جنگ بخشی از قشون ایران را تشکیل می‌دادند. شاعر در وصف رشادت‌های سهراب‌خان، از جنگجویان قشقایی در این جنگ چنین می‌سراید:
سهراب‌خان قیلیجی برق جان ستان فرنگیده مشهور اولدو داستان
شمشیر سهراب‌خان همچون صاعقه چنان جان ستان است که شهرتش همچون افسانه‌ای در فرنگستان(اروپا) پیچیده است.
محتوی کتاب:
۱-مقدمه و معرفی
۲-اشعار
۳-لغتنامه و نمایه(ایندکس) همراه با ذکر شماره صفحات.
در بخش نخست شرح مختصری از تاریخ و ادبیات قشقایی برای اولین بار به صورت نثر ترکی قشقایی ارائه شده است.
بخش دوم کتاب شامل اشعار ترکی میرزا مأذون قشقایی می‌باشد. در بخش اشعار سعی شده است تمامی اشعار میرزا مأذون با تکیه بر منابع موجود ارائه گردد. با توجه به اینکه این دو نسخه، به علاوه آنچه که آواز خوانان قشقایی می‌خوانند، تفاوت‌هایی با هم دارند، سعی بر آن شده است که تفاوت‌های نُسخ موجود مشخص گردد تا کار مقایسه اشعار برای خوانندگان آسان شود.
در بخش پایانی کتاب، لغتنامه‌ای ۴۲ صفحه‌ای جای گرفته است. این واژه‌نامه شامل بیش از ۸۰۰ لغت و اصطلاح به کار رفته در متن اشعار می‌باشد. توضیحات این مداخل به زبان ترکی استانبولی شرح داده شده است. هدف از این بخش کمک به ترک زبانان خارج از ایران برای درک معانی کلمات و ترکیبات خاص زبان ترکی قشقایی بوده است.
yasha eyvazi –
عالییی 🤩🤩